Noire de profondeur, sur l'étang découvert,
Sous la bise soufflant balsamiquement dure
L'eau saute à petits flots, minéralement pure (Paul Verlaine)
De wilde rivieren van Belgisch Luxemburg in het hart van de Ardennen België inspireren, zuiveren, verfrissen en ontspannen. Vaar mee en droom weg op het kabbelende water van onze betoverende rivieren.
Eén van de factoren die mensen trots maken op hun heimat is de verbondenheid met hun rivier. Elke rivier heeft haar magie, haar charme en het is misschien daarom dat dichters er over spreken als een vrouw, voedster, koningin of minnares.
Elke rivier heeft haar eigen karakter en de mooiste panorama’s hebben hun uitkijkpunt of zelfs een landschapscentrum.
Beekjes, stroompjes, rivieren, vijvers, meren… Belgisch Luxemburg heeft water in overvloed
Wild of in toom gehouden, van noord tot zuid schitteren de rivieren in het zonlicht, hun water krioelt van het leven, het bruist over de kiezelstenen en het murmelt zacht huiveringwekkende verhalen. De rivier bewaart de trieste herinnering aan een boot die kapseisde, ze weerkaatst de vrolijke geluiden van kinderen die pootjebaden, ze huivert wanneer de vliegvissers hun hengel in het water zwepen. Het zuivere bronwater wordt opgediend in de beste restaurants en is elementair om een goed streekbier te brouwen.
Water snijdt uit, erodeert, stort naar beneden. De adembenemende ingesloten valleien, de prachtige kalkafzettingen in de grotten, het rijke palet aan spectaculaire landschappen, de steile hellingen en uitstekende rotspunten… dit alles hebben we te danken aan water.
En elk seizoen brengt zijn eigen veranderingen met zich mee van licht en nevel.
Nog niet zo lang geleden profiteerden watermolens, ijzersmederijen, vracht- en overzetboten van de stroomkracht van de rivier. Het water werd gebruikt om weilanden vruchtbaar te maken. Enkele van onze rivieren hebben zelfs goudzoekers gekend.
In Belgisch Luxemburg vinden we twee hydrografische stroomgebieden: het Maasbekken met vier deelstroomgebieden en het Rijnbekken met één deelstroomgebied.
Laten we de belangrijkste, door dichters bezongen rivieren opnoemen: de heimelijke Semois, de mysterieuze Ourthe, de wilde Aisne, de vrolijke Lesse, de nobele Salm, de Sûre van de Ardense Jagers, … en in mindere mate, hun zijrivieren: de Lhomme, de Wamme, de Our, de Almache, de Rulles, de Vierre, de Chevratte, de Vire, de Ton, de Chiers.
Spreken we over de Semois, dan hebben we het vanzelfsprekend over de adembenemende uitzichtpunten van Rochehaut en Botassart, over Bouillon, Arlon, Florenville, de valleien van de Arlune, les Forges en van la Mandrebas. Wat de Ourthe en de Aisne betreft, zijn de opmerkelijke plaatsen: Heyd, Fanzel, Marcourt, La Roche, Nadrin, Bérismenil, Durbuy en de vallei van de Laval. Bij de Lesse heben we het over de antieke bruggen over de Wagne en de Lesse. En bij de Sûre staan we stil bij Bodange…
De heimelijke Semois
De Semois is een zijrivier van de Maas. Ze ontspringt in het Gallo-Romeinse Arlon, de hoofdstad van onze provincie Luxemburg. Haar bron is heel mooi ingericht, en het exacte vertrekpunt van onze koningin van de meanders bevindt zich aan de rue Sonnetty… Ze doorkruist het natuurreservaat van Vance en in Chiny trotseert de Semois het Ardense massief. Vervolgens komt ze terug in Lotharingen in Lacuisine. De Gaumse Semois wordt geadopteerd door de Ardennen in Chassepierre, Conques en Herbeumont.
.De Belgische Semois wordt Frans ter hoogte van het dorp les Hautes-Rivières, en mondt uit in de Maas in Monthermé waar ze haar i verandert in een y, dus Semoy.
Wanneer we het over de Semois hebben dan denken we aan de prachtige Ardense landschappen, aan de kleurrijke en veranderlijke bosmassieven en aan de wilde dieren. De Semois roept ook de beroemde tabak van de Semois op, een tabak met een meer dan verleidelijke reputatie en een speciaal aroma. Tegenwoordig zijn er nog maar een paar kleine producenten die deze traditie doorzetten…
De Semois heeft negen zijrivieren, de belangrijkste twee zijn de Rulles in Tintigny en de Vierre in Jamoigne. Maar niets houdt u tegen om met de andere magnifieke stroompjes kennis te maken, zoals het beekje van les Munos in Mortehan of l’Antrogne in Conques-Herbeumont.
Het parcours van de Semois is 210 km lang (200 km in België en 10 km in Frankrijk). Maar omdat de rivier zo sterk kronkelt is haar bron in vogelvlucht slechts 80 km verwijderd van haar monding.
De mysterieuze Ourthe
Het waterbekken van de Ourthe strekt zich uit tot aan de Hoge Venen. De rivier heeft als speciale eigenschap dat ze ontspringt op twee verschillende plaatsen. De twee riviertakken komen bijeen in Engreux. Ze stroomt door een groot gedeelte van de Ardennen waar verschillende zijrivieren zich bij haar voegen waaronder de Aisne in Bomal, waar de rivier ook de provincie Luxemburg verlaat. Ze neemt in omvang toe met het water van de Néblon in Hamoir, de Amblève in Comblain en de Vesdre in Chênée.
De vallei van de Ourthe doorkruist verschillende soorten rotsgebieden. Ze is smal wanneer de rivier door de kalksteen van de Calestienne loopt en er grotten uitslijt, maar ze is breed en ruim wanneer ze de veel zachtere leisteenrotsen streelt.
Het parcours van de Ourthe is 165 km lang. De rivier wordt beschouwd als “bevaarbaar” zelfs al is het vrachtverkeer op de rivier al lang verdwenen. De jaagpaden die ooit gebruikt werden door de paarden om de schuiten te trekken zijn nu omgebouwd tot wandel- en fietspaden.
De vrolijke Lesse
De wilde Lesse ontspringt in Ochamps. Ze vloeit voor één derde van haar lengte door Ardense bodem en mondt uit in de Maas in Anseremme. Haar bruisende water stroomt in ontelbare kleine watervalletjes naar beneden.
De 100 km lange Lesse is nooit heel breed, hoogstens 10 meter. De rivier is op haar wildst tussen de dorpen Neupont en Lesse.
Wonderbaarlijke visvangsten
Alle rivieren herbergen diverse wildwatervissen, zoals forel, donderpad, modderkruiper en ellerling en vissen in wat rustiger water zoals grondel, kopvoorn, serpeling, vlagzalm. De vissen in vlakwater die we bij ons vinden zijn de voorn, barbeel, sneep en zeelt.
In Erezée is er een zalmkwekerij die probeert om de zalm, die in de jaren 30 verdween, terug in onze rivieren te krijgen. Op twee passen hiervandaan ligt de Carpodrome van Blier, een speciale vijver voor het vissen op karpers.
De flora en fauna zijn rijker en weelderiger in de kalkrijke rivieren dan in de mineraalarmere Ardense rivieren. Een breed scala aan activiteiten die inzicht geven in het rivierleven en hengelinitiaties worden het hele jaar door aangeboden.
Meren en rivieren zijn een paradijs voor vissers, maar ook aangename en kwaliteitsvolle plaatsen om te zwemmen en te baden. Dat kan meer bepaald in de meren van de Rabaisvallei, het meer van Conchibois in St-Léger, het meer van Neufchâteau, het meer van Chérapont in Gouvy, het meer van Nisramont. Jaarlijks voert het Waalse Gewest strenge controles uit om de waterkwaliteit te controleren.
In de provincie zijn meerdere stuwdammen gebouwd: in Nisramont bij het samenkomen van de twee Ourthes, in Bras op de Lhomme, in Hollange op de Revaru. Een hydro-elektrische stuwdam is gebouwd in Suxy op de Vierre, een zijrivier van de Semois.
Vanaf het begin van de 20e eeuw wordt het water van de provincie, waarvan de kwaliteit de geologische diversiteit van de bodem weergeeft, geëxploiteerd door kleine bedrijven. Eén van de belangrijkste is Valvert, gevestigd in Etalle.